มาถึงวันนี้ ที่บรรดาธนาคารพาณิชย์ยักษ์ใหญ่ในบ้านเราได้ก้าวเข้ามาสู่สนามแห่งเงินสกุลดิจิตอลแบบเต็มตัว เราคงปฏิเสธไม่ได้ที่จะต้องรู้และเข้าใจเรื่องฮ็อตฮิตดังกล่าวให้กระจ่าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งต้องสามารถฉายภาพเงินสกุลดิจิตัลว่าจะก้าวต่อไปอย่างไรนับต่อจากนี้ ซึ่งบทความนี้ จะขออาสาพาไปจับตาภาพดังกล่าว ดังนี้
สำหรับวิวัฒนาการของเงินสกุลดิจิตัลต่อจากวันนี้ คาดว่าจะมีอยู่ด้วยกัน 4 เฟส ได้แก่
- เฟสการใช้จ่ายของลูกค้ารายย่อยและการเป็นตัวกลางในการแลกเปลี่ยนระหว่างกัน ซึ่งน่าจะเกิดขึ้นระหว่างปี 2022-2025
- เฟสการใช้งานระหว่างหน่วยงานขนาดใหญ่และการเป็นหน่วยของเงินตรา ซึ่งน่าจะเกิดขึ้นระหว่างปี 2025-2030
- เฟสการใช้เงินสกุลดิจิตอลแบบคลอบคลุมทั้งหมดและการเป็นแหล่งเก็บมูลค่าของเงินตรา ซึ่งน่าจะเกิดขึ้นระหว่างปี 2030-2035
โดยเฟสสุดท้าย จะเป็นการที่เงินสกุลดิจิตอลเข้าสู่การทำงานในหน้าที่ของเงินตราโดยสมบูรณ์ระหว่างปี 2035-2040
สำหรับในแง่ของรูปแบบเงินสกุลดิจิตอลในอนาคตจากนี้ไปอีก 5 ปี หรือระหว่างปี 2021-2025 คาดว่า ระบบของการใช้จ่ายผ่านบัตรเครดิตที่ใช้ระบบ Fast Payment System กำลังจะกลายเป็นอดีต ซึ่งในตอนนี้ ต้องมีการรองรับระบบการชำระเงินผ่านโทรศัพท์มือถือด้วยแอพพลิเคชั่นของ Social Network ต่างๆ ทั้งนี้ ในอีก 5 ปีข้างหน้า จะมีโครงสร้างสถาปัตยกรรมด้านสกุลเงินดิจิตอล 2 รูปแบบ เกิดขึ้น ได้แก่
หนึ่ง ระบบ Decentralized Finance (Defi) ที่ศูนย์กลางการประมวลผลของธุรกรรมการเงินจะถูกขจัดออกไป กลายเป็นระบบการเงินที่ถูกกระจายศูนย์กลางออกไปในที่ต่างๆ หรือ Decentralized Finance ที่บริษัทและเทคโนโลยีของภาคเอกชนจะแข่งขันกันเพื่อชิงความเป็นมาตรฐานของระบบการชำระเงินและตัวกลางในการทำธุรกรรมทางการเงิน โดยจะรองรับสกุลเงินดิจิตอลประเภท StableCoin หรือเงินสกุลคริปโต้ที่มีเงินดอลลาร์หนุนหลัง และ เงินสกุลประเภทคริปโต้
และ สอง ระบบโครงสร้างเพื่อรองรับเงินสกุลดิจิตอลของธนาคารกลางหรือ CBDC ที่มีเงินสกุลดิจิตอลของธนาคารกลางเป็นศูนย์กลางของระบบการชำระเงิน
ในมิติของการที่ยุคเงินดิจิตัลพร้อมจะ Disrupt โลกการเงิน นั้น จะมี 3 ขั้วหลัก ที่จะกลายเป็นหัวใจของเงินสกุลดิจิตัลในโลกใบนี้ ได้แก่
- StableCoin ที่นับจากนี้ไป จะถูกกำกับอย่างใกล้ชิดจากทางการของสหรัฐและยุโรป ซึ่งข้อดีคือ StableCoin น่าจะกำลังจะกลายเป็นเงินสกุลดิจิตอลประเภทแรกที่มีกฎหมายรองรับ ทำให้สามารถใช้แลกเปลี่ยนกันได้โดยสมบูรณ์โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มประเทศตะวันตก ในเวลาอีกไม่นานต่อจากนี้
ตัวอย่างหนึ่งของ StableCoin คือ Diem ซึ่งเป็น StableCoin ของ Facebook หรือที่มีชื่อใหม่ว่า Meta ซึ่งประชาชนทั่วโลกกว่า 3 พันล้านคนที่ใช้ Facebook, Instagram และ WhatsApp จะได้ประโยชน์จากการเป็นผลพวงของปรากฏการณ์เครือข่าย (Network Effect) ที่จะส่งผลให้ Diem ที่ได้การรับรองเป็นสกุลเงินตามกฎหมาย น่าจะเป็นที่นิยมของชาวโลกในการใช้จ่ายเงิน ฝากถอน และกู้ยืม ด้วยเวลาอันรวดเร็ว
- Defi ณ ตอนนี้ ในภาคเอกชนได้มีการแข่งขันแย่งกันในการเป็นเจ้าแห่งมาตรฐานของเทคโนโลยี Defi ทั้งในส่วนของโครงสร้างและตัวแอพพลิเคชันในรูปแบบการใช้งานประเภทต่างๆ อาทิ การชำระเงิน การปล่อยกู้ หรือการประกันภัย โดยความรุ่งเรืองของ Defi ในอนาคต จะสามารถเกิดขึ้นได้มากน้อยเพียงใด ส่วนหนึ่ง จะมาจากการตัดสินใจของธนาคารกลางหลักของโลก ว่าจะตัดสินใจใช้ Defi ในระบบ CBDC หรือไม่
และ 3. Big Tech’s Retail Payment System (BPMS) หรือการออกบัตรเครดิตของบริษัทยักษ์ด้านเทคโนโลยีของสหรัฐ อาทิ กลุ่ม FANG ที่จะใช้ขนาดที่ใหญ่มากๆของตนเองในการทำให้ประชาชนทั่วโลก หันมาใช้บริการบัตรเครดิตของ FANG
ทั้งนี้ ในอนาคต หลายคนคาดหวังว่า เงินดิจิตอลใน 3 ขั้วหลักดังกล่าว จะสามารถใช้งานร่วมกับ CBDC ได้อย่างสมบูรณ์แบบ
อย่างไรก็ดี การอยู่ร่วมกันระหว่างสกุลเงินของทั้งราษฎร์และหลวงดังกล่าวจะสามารถเป็นไปได้ ก็ต่อเมื่อการส่งผ่านจากนโยบายของทางการไปสู่ภาคประชาชน เป็นไปตามขั้นตอน ดังต่อไปนี้
การออกแบบ CBDC ต้องสอดคล้องกับ StableCoin Defi และ BPMS ใน 3 ขั้นตอน คือ
หนึ่ง ผู้บริโภคต้องสามารถใช้งานเงินสกุลดิจิตอลได้อย่างสะดวกสบาย ทว่ามีความปลอดภัยจากการเก็บข้อมูลค่อนข้างสูง
สอง ต้องสามารถตอบโจทย์ในการบริหารจัดการเศรษฐกิจอย่างมีเสถียรภาพ ทั้งด้านนโยบายการเงินและด้านเสถียรภาพทางการเงิน โดยที่การใช้จ่ายและชำระเงินตามช่องทางต่างๆ ต้องไม่ไปบิดเบือนการกระจายตัวของการเติบโตทางเศรษฐกิจ
และ สาม ด้านเทคโนโลยีการชำระเงินที่ต้องสามารถทำได้อย่างฉับไวและรวดเร็ว ทว่ามีความปลอดภัยในระดับสูงสุด
โดยยุคสกุลเงินดิจิตอลนับต่อจากนี้ จะมีมหาอำนาจโลกการเงินดิจิตอลอยู่ 3 ขั้ว ประกอบด้วย
หนึ่ง ขั้วของสกุลเงินดิจิตอลจีน ซึ่งมี สี จิ้น ผิง ผู้นำของจีน เรย์ ดาลิโอ และ ลาร์รี ฟิงค์ สองผู้นำของบริษัทยักษ์ใหญ่ที่ทำธุรกิจการเงินในจีน เป็นแกนหลัก
สอง ขั้วสกุลเงินดิจิตอลของภาคทางการสหรัฐ ซึ่งมีเจเน็ต เยลเลน รัฐมนตรีคลังสหรัฐ เจย์ พาวเวล ประธานธนาคารกลางสหรัฐ และแกรี เกนสเลอร์ เลขาธิการคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์ของสหรัฐ
และ สาม ขั้วสกุลเงินดิจิตอลของภาคเอกชนสหรัฐ ซึ่งมีอิลอน มัสก์ แคธี วู้ด และ แจ็ค ดอร์ซีย์ สามผู้นำของบริษัทชั้นนำด้านเทคโนโลยีของสหรัฐ ซึ่งทั้งสามขั้วอำนาจนี้ จะเป็นผู้มีอิทธิพลและชี้ทิศทางของวงการสกุลเงินดิจิตอลของโลก โดยจะพยายามจะช่วงชิงความได้เปรียบให้กับขั้วของตนเองในระยะยาว
ดร. บุญธรรม รจิตภิญโญเลิศ
